Geschat wordt dat het aantal mensen met geheugenstoornissen de komende 30 jaar bijna zal verdubbelen. Toegankelijke hooromgevingen en een goede akoestiek ondersteunen mensen met geheugenstoornissen in hun dagelijks leven en het behouden van hun onafhankelijkheid.
Link gekopieerd
Onderzoeksgroep SOTERA van de afdeling Architectuur van Aalto University zoekt in samenwerking met staatsoperatoren, gemeenten en bedrijven nieuwe huisvestingsoplossingen voor mensen met geheugenstoornissen via het MonIA-project ('Diverse vormen van geïntegreerde accommodatie voor mensen met geheugenstoornissen') . De belangrijkste onderzoeksvraag waarop het project zich richt is: "Welke oplossingen voor de ontwikkeling van huisvesting en leefomgeving zijn nodig om mensen met geheugenstoornissen te ondersteunen bij het beheren van hun dagelijks leven en om hun welzijn als onderdeel van een gemeenschap te bevorderen?"
Deze uitdaging komt tegen de achtergrond van een nationale gezondheids- en economische uitdaging. In een rapport uit 2019 schatte Alzheimer Europe dat het aantal mensen met geheugenstoornissen in Finland de komende 30 jaar bijna zal verdubbelen. In 2018 waren er ongeveer 96.000 mensen met een geheugenstoornis in Finland, en dit aantal zal naar schatting groeien tot 172.000 in 2050.
Ecophon werkt actief aan onderzoekssamenwerking om woon- en werkomgevingen te verkennen die akoestisch toegankelijk zijn, en was geïnteresseerd in dit project zodra het ervan hoorde.
“We doen al langer onderzoek naar de leefomgeving van mensen met geheugenstoornissen en met name naar akoestische oplossingen voor dergelijke omgevingen. De akoestische omgeving heeft een grote impact op het welzijn van mensen. Als onderdeel van het MonIA-project wordt dit perspectief benadrukt als een belangrijke factor, samen met andere oplossingen die het leven van mensen met geheugenstoornissen ondersteunen”, zegt Healthcare Concept Developer Jyrki Kilpikari van Ecophon.
Het MonIA-project wordt geleid door professor Laura Arpiainen van Aalto University. Haar expertisegebied is architectuur die gezondheid en welzijn ondersteunt. Postdoctoraal onderzoeker Ira Verma is al jaren betrokken bij projecten op het gebied van begeleid wonen en werkt ook aan het MonIA-project als begeleider van de masterscriptie van Viivi Salminen.
“Er vinden momenteel veranderingen plaats in zowel de leeftijdsstructuur als de dienstverleningsstructuur van de Finse samenleving, wat het ontwikkelen van geheugen- en leeftijdsvriendelijke planning nog belangrijker maakt. In de omgeving van mensen met geheugenstoornissen zijn de akoestische omgeving en de mogelijkheid om het aantal stimuli aan te passen cruciale factoren. Vooral functies die te maken hebben met horen en concentreren vereisen absorptie van achtergrondgeluid”, stelt Ira Verma.
Er zijn nieuwe woonoplossingen nodig, omdat het leven in de huidige ruimtes die bedoeld zijn voor begeleid wonen moeilijk kan zijn voor mensen met geheugenstoornissen, aldus Verma.
“Veel bestaande verbeterde assistentiewoningen hebben grote, lawaaierige eet- en gemeenschappelijke ruimtes, waar de akoestische omgeving gevoelens van angst of onrust kan veroorzaken. Ruimtes moeten zo worden ontworpen dat ze, afhankelijk van de activiteit, kunnen worden opgedeeld in kleinere ruimtes. De mogelijkheid om zich soms terug te trekken in de eigen, rustigere ruimte, vermindert de onrust van bewoners.”
Constructiematerialen, zoals geluidsabsorberende plafondoplossingen en wandpanelen, maar ook meubels kunnen het geluidslandschap beïnvloeden.
“Vaak zijn wooneenheden voor ouderen erg gestript wat betreft hun interieur: tapijten en vloerkleden, zachte banken, kussens en decoratieve voorwerpen zijn verwijderd om redenen van veiligheid of hygiene. Deze items hebben echter wel invloed op hoe gezellig een ruimte aanvoelt en op de akoestische omgeving”, merkt Verma op.
Het primaire doel van masterstudent architectuur Viivi Salminen's scriptie - 'Akoestisch ontwerp in geheugenvriendelijke accommodatie' - is om op basis van bestaande informatie instructies te ontwikkelen voor het realiseren van akoestische omgevingen die het leven en welzijn van mensen met geheugenstoornissen ondersteunen. Verdere doelen zijn om een meer persoonsgericht perspectief op akoestisch ontwerp te produceren, rekening te houden met de rol van de leefomgeving als onderdeel van zorg, en specifieke kenmerken en behoeften te identificeren met betrekking tot omgevingen gericht op mensen met geheugenstoornissen in termen van het ontwikkelen van geheugenvriendelijke omgevingen. De termen geheugen- en leeftijdsvriendelijke leefomgeving verwijzen in dit verband naar toegankelijke, gebruiksvriendelijke en begrijpelijke omgevingen.
“Regelgeving en instructies die horen bij het ontwerp van akoestische omgevingen, houden geen rekening met mensen met geheugenstoornissen, en tegelijkertijd wordt in ontwerprichtlijnen voor omgevingen voor mensen met geheugenstoornissen zelden rekening gehouden met de akoestiek van de ruimte. Begeleiding vereenvoudigt de situatie door een verzameling informatie aan te bieden over het ontwerpen van akoestische omgevingen voor mensen met geheugenstoornissen, en door het belang van akoestisch ontwerp als onderdeel van geheugenvriendelijke omgevingen te promoten. Bovendien biedt het een basis voor praktische implementatie, waardoor aanbevelingen, en dus gebouwen, kunnen worden aangepast om ze nog functioneler te maken”, legt Salminen uit.
Volgens Salminen wordt de kwaliteit van een akoestische omgeving voor een groot deel bepaald door het gebruik van traditionele akoestische metingen. Een daarop gebaseerd ontwerp zorgt niet voor een prettige akoestische omgeving, zeker niet voor mensen met geheugenstoornissen.
“Er is relatief weinig aandacht besteed aan het feit dat een goede akoestische omgeving een breed geheel is met meer factoren dan alleen geluidsabsorptie. Het heeft ook te maken met hoe de akoestische omgeving uiteindelijk wordt ervaren door de eindgebruikers. Naar mijn mening is een goede akoestische omgeving voor mensen met geheugenstoornissen toegankelijk, vertrouwd, en rekening houdend met de functies en gebruikers van de ruimte."
Wanneer vanaf het begin van het project rekening wordt gehouden met de akoestische omgeving bij het ontwerp van de ruimte, is het eindresultaat een meer diverse en evenwichtige beleving van de ruimte.
“De zintuiglijke en akoestische omgeving heeft een substantiële impact op het welzijn van en het vlotte verloop van het dagelijks leven van mensen met geheugenstoornissen. De akoestische omgeving speelt een bijzonder belangrijke rol bij het ondersteunen van interacties, aangezien geheugenstoornissen vaak een uitdaging vormen voor het begrijpen van wat er wordt gehoord en het onderhouden van gesprekken. Onderzoek heeft ook aangetoond dat het ontwerp van een akoestische omgeving een impact heeft op de kwaliteit van leven van mensen met geheugenstoornissen door de slaapkwaliteit te verbeteren en rusteloosheid, angst, gedragssymptomen, gebruik van psychoactieve medicatie en stress gericht op verzorgers en personeel te verminderen,” vat Salminen samen .
