Bouwen aan gelijke kansen in het onderwijs

Na lange periodes van thuis leren, komen onze kinderen weer terug naar school. Velen hebben het gemist om tijdens de pauzes met vrienden te socializen of te sporten. Sommige kinderen zullen meer opgelucht zijn dan andere. De OESO meldt dat schoolsluitingen de leerongelijkheid heeft vergroot waardoor het probleem erger is geworden. Een deel kan worden verklaard door de verschillen in de thuisomgeving. Maar hoe goed kinderen vanaf nu de leerstof weer kunnen oppakken, hangt af van de schoolomgeving.

Dat een overgroot deel van de scholen in Nederland nog steeds een slecht binnenklimaat heeft komt uit verschillende onderzoeken naar voren. Kinderen die onevenredig werden getroffen door leren op afstand, kunnen merken dat ze terugkeren naar lawaaierige scholen die soortgelijke problemen opleveren. Studies tonen aan dat de meest storende geluiden in de klas van andere leerlingen komen. Voor sommige kinderen was leren op afstand misschien zelfs een onderbreking van de negatieve effecten van lawaai.

– Zowel leerkrachten als kinderen die voor de pandemie gewend waren aan klaslawaai, kunnen de perceptie van het lawaai heel anders beleven bij terugkeer. De geluidsomgeving en fysieke setting van scholen zijn jarenlang over het hoofd gezien. Dat is voor veel leraren een ernstig probleem in hun werkomgeving en dit heeft eveneens een negatief effect op het leren van kinderen en hun gezondheid, zegt Bianca Scherpenhuyzen, Concept Developer Education bij Ecophon.

Scholen die zijn ontworpen met een slechte akoestiek verstoren het leren van kinderen en verhogen hun stressniveau. De meest kwetsbaren ondervinden ook de meeste last hiervan. Studies tonen aan dat testscores van kinderen met extra behoeften sterker dalen dan anderen in lawaaierige omgevingen. Dit geldt voor kinderen met gehoorproblemen, ADHD, mensen met autisme en zelfs kinderen die niet in hun moedertaal leren.

Nu de nationale herstelplannen in volle gang zijn, hebben we een unieke kans om de gezondheid en het onderwijs van onze kinderen te verbeteren. De juiste aanpassingen kunnen onze kinderen de gezonde leeromgeving geven die ze verdienen. We moeten de principes van Universal Design for Learning toepassen op de akoestiek in de klas. Alle kinderen moeten gelijke kansen hebben om te slagen en gezond te zijn, een goede schoolomgeving is hierbij essentieel.

Universal Design for Learning (UDL) is een raamwerk om lesgeven en leren voor alle mensen te verbeteren en optimaliseren op basis van wetenschappelijke inzichten in hoe mensen leren. Het raamwerk gaat ervan uit dat barrières voor leren in het ontwerp van de omgeving liggen, niet in het kind. Het verwijderen van barrières voor kinderen die het meest worden getroffen door lawaai, komt iedereen ten goede.

Getuigenissen van leerkrachten: De effecten van verbeterde klas akoestiek

• Verbeterde werkomgeving voor zowel leerkrachten als kinderen
• Beter gedrag en begrip in de klas
• Vermindering van stressniveaus voor iedereen
• Meer gelijke deelname voor kinderen met gehoorproblemen, ADHD, met autistisch spectrum of onderwijs niet in hun eigen moedertaal

Hoe kan je de geluidsomgeving op scholen verbeteren?

5 tips van Bianca Scherpenhuyzen, Concept Developer Education bij Ecophon

1.Start bij de bron, laat de kinderen het onderzoek doen! Leer schoolkinderen over de effecten van geluid in natuurkunde, biologie en sociale studies – en laat ze het onderzoek doen.

2. Moedig respectvolle interactie tussen kinderen aan! Open communicatie en een ontwikkeld vermogen om conflicten op te lossen zijn essentiële factoren voor het creëren van een gezonde geluidsomgeving op scholen.

3. Meten, meten, meten! Wat het probleem ook is, de eerste stap is altijd meten. Meet de geluidsomgeving in uw school om ruimte voor verbetering vast te stellen.

4. Kom in actie en doe geen concessies aan kwaliteit! Er zijn veel goede manieren om de geluidsomgeving te verbeteren. Akoestische plafonds, wandabsorbers en geluidsisolatie hebben zich wel degelijk bewezen.

5. Gebruik Universal Design for Learning (UDL) als richtlijn! Ontwerp klaslokalen om alle schoolkinderen gelijke kansen te geven om te slagen. Klaslokalen die voldoen aan de geluidsaanbevelingen van de WHO voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, zijn een goede maatstaf voor alle schoolkinderen.