Onderzoek naar akoestiek in ouderenzorg

Voor het eerst brengen onderzoekers specifiek de akoestiek in de ouderenzorg in kaart. Dat gebeurt onder leiding van wetenschapper Nicole van Hout. Zij is mede-eigenaar van Level Acoustics, een spin-off van de Technische Universiteit Eindhoven in Nederland. Dit bedrijf doet mee aan een onderzoeksproject van de Hogeschool Utrecht met de titel: "Bezielende omgeving in de Ouderenzorg. Bouwfysische interventies voor welbevinden van kwetsbare ouderen", afgekort BEZO. Doel: het welbevinden en de kwaliteit van leven van ouderen in verpleeghuizen verbeteren. Ook moet het onderzoeksproject richtlijnen over akoestiek gaan opleveren die gebruikt kunnen worden in programma’s van eisen in de bouw.

"Het is belangrijk dat die richtlijnen er komen", vertelt Nicole van Hout. "Het effect van te veel geluiden op de gezondheid is heel groot. Geluid is een continue druk op de oren. Die druk geeft stressreacties in het lichaam. Dat is bij gezonde mensen al het geval, maar bij oudere mensen is het effect nog veel groter."

Te veel achtergrondlawaai kan leiden tot stress, een verhoogde bloeddruk, vermoeidheid en een verstoorde slaap. In de ouderenzorg wordt daar nog maar weinig rekening mee gehouden. "Onterecht, vindt Nicole van Hout. "Ouderen met dementie zijn gevoeliger voor prikkels", zegt ze. "Te veel omgevingsgeluiden kunnen stress en sterke onrust veroorzaken en soms zelfs probleemgedrag als agressie."

Daarnaast speelt er bij ouderen een ander probleem: doordat  omgevingsgeluiden verstorend kunnen werken, horen ze gesprekken minder goed.

“Zo’n 64 procent van de 80-jarigen is slechthorend. De medische term voor ouderdomsslechthorendheid is presbyacusis. Door het gehoorverlies ondervinden ouderen moeilijkheden met het verstaan van spraak en het voeren van gesprekken. Uiteindelijk kan dat leiden tot sociale isolatie en eenzaamheid.”

De zorgorganisaties en universiteiten die participeren in het onderzoeksproject van Nicole van Hout zijn ervan overtuigd: voor architecten en ontwerpers moet akoestiek méér worden dan een bijzaak. "Aandacht voor akoestiek is geen luxe, maar een noodzaak.”

Volgens Nicole van Hout hoeft een goede akoestiek niet kostbaar te zijn, wanneer die direct in het ontwerp geïntegreerd wordt. ”Een geluidsabsorberend plafond verkort bijvoorbeeld de nagalmtijd. De spraakverstaanbaarheid wordt dan direct een stuk beter.”

Deze effecten zijn ook concreet meetbaar. Onderzoekers hebben verschillende akoestische parameters tot hun beschikking: de nagalmtijd, een index voor spraakverstaanbaarheid en het zogenaamde stoorlawaainiveau. "Instellingen in de ouderenzorg kunnen daarmee concreet aantonen dat de akoestiek is verbeterd", aldus Nicole van Hout. Het onderzoeksproject BEZO zal naar verwachting eind dit jaar worden afgerond.

Tekst: Aliëtte Jonkers

Foto's: Petra Appelhof en Ingredientmedia.